تَحریرُ الوَسیلَهِ، کتابی فقهی به زبان عربی از امام خمینی. این کتاب رساله فتوایی اوست و بر اساس کتاب وسیله النجاه سیدابوالحسن اصفهانی تنظیم شده است. این کتاب اکثر ابواب فقهی و مسائل مورد نیاز را دربر دارد و در دو جلد به چاپ رسیده است. تحریر الوسیله به زبان فارسی، اردو و ترکی ترجمه شده و بر این کتاب شرح‌هایی نوشته‌اند که معروف‌ترین آنها کتاب تفصیل الشریعه فی شرح تحریرالوسیله از محمد فاضل لنکرانی است. پرداختن به مباحث مستحدثه از امتیازات این کتاب است. در احکام امر به معروف و نهی از منکر در این کتاب آمده است:
این دو از والاترین و شریفترین واجبات می‌باشند و به وسیله‌ی اینها واجبات برپا می‌شود، و وجوب اینها از ضروریات دین است و منکر آن در صورت توجه به لازمه‌ی انکار و ملزم شدن به آن از کفّار می‌باشد. و در کتاب عزیز (قرآن) و احادیث شریفه با زبانهای مختلف بر آنها ترغیب و توجّه شده است. خداوند متعال می‌فرماید: «و باید از شما امتی باشند که دعوت به خیر نمایند و امر به معروف و نهی از منکر کنند، و اینان هستند که رستگارانند»[۱]. و (باز) خداوند متعال می‌فرماید: «شما بهترین امتی هستید که برای مردم بیرون آورده شدید. امر به معروف می‌کنید و نهی از منکر می‌کنید و به خدا ایمان می‌آورید» [۲] و آیاتی دیگر.
و از حضرت رضا (علیهم السّلام) [نقل شده] است که: «رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) چنین بود که [بارها] می‌فرمود: وقتی امت من امر به معروف و نهی از منکر را واگذارند، پس باید با خدا اعلان جنگ نمایند»[۳].
و از پیغمبر (صلّی اللّه علیه و آله) [منقول] است که: «حقیقتاً خدای عزّ و جلّ نسبت به مؤمن ضعیفی که دین ندارد، بغض دارد. پس گفته شد: مؤمن ضعیفی که دین ندارد، یعنی چه؟
فرمود: کسی است که نهی از منکر نمی‌کند»[۴] و (باز) از پیغمبر (صلّی اللّه علیه و آله) است که فرمود: «مادامی‌که امت من امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و بر نیکی کمک می‌نمایند، در خیر می‌باشند. پس وقتی چنین نکردند، برکت‌ها از آنان سلب می‌شود و بعضی از آنها بر بعضی دیگر مسلط می‌شوند و برای آنها یاوری نیست نه در زمین و نه در آسمان» [۵]و از امیر المؤمنین (علیهم السّلام) است که خطبه خواند و ستایش خدا را نمود و بر او ثنا فرستاد سپس فرمود: «امّا بعد همانا از پیشینیان، کسانی که هلاک شدند، تنها وقتی بود که گناهان را انجام می‌دادند و ربّانیون و احبار، آنان را از این کار، نهی نمی‌کردند بدرستی که آنان چون در معاصی، به آخرین درجه رسیدند و ربّانیون و احبار، آنان را از این کار منع ننمودند، عقوبت‌ها بر آنان نازل شد؛ پس امر به معروف کنید و نهی از منکر بنمایید و بدانید که امر به معروف و نهی از منکر هرگز اجلی را نزدیک
نمی‌کنند و رزقی را قطع نمی‌نمایند»، تا آخر حدیث[۶].
و از ابو جعفر امام محمّد باقر (علیهم السّلام) است که فرمود: «در آخر الزمان گروهی هست که در میان آنان از دسته‌ای ریا کار پیروی می‌شود که قرآن خواندن و عبادت کردن را به خود می‌بندند تازه بدوران رسیدگان و بی‌خردانند نه امر به معروف را واجب می‌شمارند و نه نهی از منکر را، مگر زمانی که از ضرر آن آسوده خاطر باشند بدنبال اینند که برای خودشان رخصتی بیابند و عذری پیدا کنند- سپس فرمود-: و اگر نماز به دیگر کارهایی که با اموالشان و یا با بدنهایشان انجام می‌دهند ضرر می‌رسانید حتماً نماز را (هم) ترک می‌کردند همانگونه که بالاترین و شریفترین واجبات (یعنی امر به معروف و نهی از منکر) را ترک کردند، همانا امر به معروف و نهی از منکر واجب بزرگی است که با آن واجبات (دیگر) برپا می‌شود، در آنجا (که امر به معروف و نهی از منکر را ترک کنند) غضب خدای عزّ و جلّ به مرحله کمال می‌رسد و خداوند همه را با عقابش فرا می‌گیرد، پس نیکان در خانه بدان و کوچکان در خانه بزرگتران نابود می‌شوند»[۷]. و از محمّد بن مسلم (روایت) است که گفت: «حضرت امام صادق (علیهم السّلام) به شیعیان نوشت که حتماً سالمندان و خردمندان شما به نادانان و ریاست طلبان توجهی می‌کنند و یا آنکه لعنت من حتماً به همه‌ی شما خواهد رسید»[۸]. و احادیث دیگری از این قبیل.
[۱] – سوره‌ی آل عمران، آیه‌ی ۱۰۴.
[۲] – سوره‌ی آل عمران، آیه‌ی ۱۱۰.
[۳] – بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۹۲.
[۴] – بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۷۷.
[۵] – بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۹۴ (با اندکی تفاوت).
[۶] – بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۷۴ (با اندکی تفاوت).
[۷] – وسائل، ج ۱۱، باب اول از ابواب امر به معروف، ح ۶ و ۸.
[۸] – «من به الکفایه» تعداد افرادی هستند که برای امر به معروف و نهی از منکر کافی باشند.