امر به معروف و نهی از منکر
قرآن
- وَ لْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلىَ الخَْیرِْ وَ یَأْمُرُونَ بِالمَْعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ أُوْلَئکَ هُمُ الْمُفْلِحُون ( آل عمران آیه ۱۰۴ ) { باید از میان شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند و به خوبی فرمان دهند و از بدی باز دارند، اینان رستگارانند }
- کُنتُمْ خَیرَْ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ ءَامَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکاَنَ خَیرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثرَُهُمُ الْفَاسِقُون ( آل عمران آیه ۱۱۰ ) { شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدید آمده است ، به خوبی فرمان می دهید و از بدی باز می دارید و به خدا ایمان دارید .اگر اهل کتاب نیز ایمان بیاورند برایشان بهتر است.بعضی از ایشان مومنند ولی بیشترشان تبهکارند }
- یَابُنىََّ أَقِمِ الصَّلَوهَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اصْبرِْ عَلىَ مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَالِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور ( لقمان آیه ۱۷ ) { ای پسرک من ! نماز بگزار و به خوبی فرمان ده و از بدی باز دار و بر هر چه به تو رسد صبر کن ؛ زیرا این از کارهایی است که نباید سهلش گرفت }
- وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَر ( توبه آیه ۷۱ ) { مردان مومن و زنان مومن دوستان یکدیگرند ، به نیکی فرمان می دهند و از ناشایست باز می دارند }
حدیث
- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : مَن أمَرَ بِالمَعروفِ و نَهى عَنِ المُنکَرِ فهُوَ خَلیفَهُ اللّه ِ فی الأرضِ ، و خَلیفَهُ رَسولِهِ .پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :هر که امر به معروف و نهى از منکر کند، او جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.مستدرک الوسائل : ۱۲/۱۷۹/۱۳۸۱۷.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام :غایَـهُ الدِّینِ الأمرُ بِالمَعروفِ ، و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ ، و إقامَهُ الحُدودِ .امام على علیه السلام :نهایت دین، امر به معروف و نهى از منکر و بر پا داشتن حدود [الهى ]است.غرر الحکم : ۶۳۷۳.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام :قِوامُ الشَّریعَهِ الأمرُ بِالمَعروفِ، و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ ، و إقامَهُ الحُدودِ .امام على علیه السلام :قوام شریعت به امر به معروف و نهى از منکر و بر پاداشتن حدود [الهى ]است.غرر الحکم : ۶۸۱۷.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : ( ـ فی وَصِیَّتِه لِمُحَمَّدِ بنِ الحَنَفیَّهِ ـ )وَ أمُرْ بِالمَعروفِ تَکُنْ مِن أهلِهِ ؛ فإنَّ استِتمامَ الاُمورِ عِندَ اللّه ِ تَبارَکَ و تَعالى الأمرُ بِالمَعروفِ و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ . امام على علیه السلام ( ـ در سفارش به محمّد بن حنفیّه ـ ) فرمود : به خوبى فرمان ده تا اهل آن باشى؛ زیرا تمامیّت و کمال کارها نزد خداوند تبارک و تعالى امر به معروف و نهى از منکر است.کتاب من لا یحضره الفقیه : ۴/۳۸۷/۵۸۳۴.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام :و ما أعمالُ البِرِّ کُلُّها و الجِهادُ فی سَبیلِ اللّه ِ عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَرِ ، إلاّ کَنَفثَهٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ .امام على علیه السلام :همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا، در مقایسه با امر به معروف و نهى از منکر نیست مگر همچون آب دهانى که در دریایى ژرف انداخته شود.نهج البلاغه : الحکمه ۳۷۴.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : ( ـ لِرَجُلٍ قالَ لَهُ فی وَقعَهِ صِفِّینَ : تَرجِعُ إلی عِراقِکَ و نَرجِعُ إلی شامِنا ) : لقَد عَرَفتُ أنَّما عَرَضتَ هذا نَصیحَهً و شَفَقَهً … إنَّ اللّه َ تَبارَکَ و تَعالى لَم یَرضَ مِن أولِیائهِ أن یُعصى فی الأرضِ و هُم سُـکوتٌ مُذعِنـونَ لا یَأمُرونَ بِالمَعروفِ و لا یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ ، فوَجَدتُ القِتالَ أهوَنَ عَلَیَّ مِن مُعالَجَهِ الأغلالِ فی جَهَنَّمَ .امام على علیه السلام ( ـ خطاب به مردى که در جنگ صفین به آن حضرت گفت : تو به عراق خود برگرد و ما به شاممان بر می گردیم ) فرمود : مى دانم که این سخن تو از روى خیرخواهى و دلسوزى است… خداوند تبارک و تعالى راضى نمى شود که در زمین نافرمانى شود و دوستان او خاموش بنشینند و دم بر نیاورند و امر به معروف و نهى از منکر نکنند. بنا بر این، من جنگیدن را آسانتر ازکند و زنجیرهاى دوزخ یافتم.وقعه صفّین : ۴۷۴
- الامام علی علیه السلام( ـ فی قولِهِ تَعالى : و اصْبِرْ عَلى ما أصابَکَ ) : مِنَ المَشَقَّهِ و الأذى فی الأمرِ بِالمعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَرِ . امام على علیه السلام ( ـ درباره آیه « و در برابر هر آن چه به تو مى رسد صبر کن { لقمان آیه ۱۷ } ) فرمود : مقصود سختیها و آزارهایى است که در راه امر به معروف و نهى از منکر به انسان مى رسد.مجمع البیان : ۸/۵۰۰ .
- الإمامُ الباقرُ علیه السلام : الأمرُ بِالمَعروفِ و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ خُلُقانِ مِن خُلُقِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ ، فمَن نَصَرَهُما أعزَّهُ اللّه ُ، و مَن خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ .امام باقر علیه السلام : امر به معروف و نهى از منکر دو خوى از خوهاى خداوند عزّوجلّ هستند. هر که آنها را یارى دهد خداوند عزّتش بخشد و هر که تنهایشان گذارد خداوند عزّو جلّ او را تنها گذارد. الخصال : ۴۲/۳۲.
- الإمامُ الباقرُ أو الإمامُ الصّادقُ علیهما السلام : وَیلٌ لِمَن لا یَدینُ اللّه َ بِالأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَـرِ .امام باقر یا امام صادق علیهما السلام :واى بر کسى که با امر به معروف و نهى از منکر، خدا را دیندارى نکند. الزهد للحسین بن سعید : ۱۹/۴۱.
امر به معروف
قرآن
- قُلْ أَمَرَ رَبىِّ بِالْقِسْطِ وَ أَقِیمُواْ وُجُوهَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مخُْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ کَمَا بَدَأَکُمْ تَعُودُون ( اعراف آیه ۲۹ ) بگو: پروردگار من به عدل فرمان داده است، و به هنگام هر نماز روى به جانب او دارید و او را با ایمان خالص بخوانید. و هم چنان که شما را آفریده است باز می گردید.
- إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاحْسَانِ وَ إِیتَاءِ ذِى الْقُرْبىَ وَ یَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنکَرِ وَ الْبَغْىِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُون ( نحل آیه ۹۰ ) همانا خداوند به عدالت و احسان و بخشش به خویشاوندان فرمان می دهد و از فحشا و زشتکاری و ستم باز می دارد .شما را پند می دهد شاید که پند گیرید.
- إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤَدُّواْ الْأَمَانَاتِ إِلىَ أَهْلِهَا وَ إِذَا حَکَمْتُم بَینَْ النَّاسِ أَن تحَْکُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکمُ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کاَنَ سمَِیعَا بَصِیرًا ( نساء آیه ۵۸ ) همانا خدا به شما فرمان می دهد که امانتها را به صاحبانش باز گردانید و هرگاه میان مردم داوری کردید ، به عدالت داوری کنید.خدا شما را چه نیکو پند می دهد. هر آینه او شنوا و بیناست.
حدیث
- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : جاءَنی جَبرَئیلُ فقالَ لی: یا أحمدُ ، الإسلامُ عَشرَهُ أسهُمٍ : … السّابِعَهُ : الأمرُ بِالمَعروفِ ، و هُوَ الوفاءُ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : جبرئیل نزد من آمد و گفت: اى احمد! اسلام ده بخش است… هفتمین بخش آن امر به معروف است و آن [نشانگر] وفاست. علل الشرائع : ۲۴۹/۵.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : الأمرُ بِالمَعروفِ أفضَلُ أعمالِ الخَلقِ . امام على علیه السلام : امر به معروف برترین کارهاى آفریدگان است. غرر الحکم : ۱۹۷۷.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : فمَن أمَرَ بالمَعروفِ شَدَّ ظُهورَ المُؤمِنینَ . امام على علیه السلام : کسى که امر به معروف کند، مسلمانان را تقویت و پشتیبانى کرده است. نهج البلاغه: الحکمه۳۱.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : فَرَضَ اللّه ُ … و الأمرَ بِالمعروفِ مَصلَحَهً لِلعَوامِّ . امام على علیه السلام :خداوند امر به معروف را براى اصلاح عمومِ مردم واجب فرمود. .نهج البلاغه : الحکمه ۲۵۲
نهی از منکر
قرآن
- فَلَوْ لَا کاَنَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِکُمْ أُوْلُواْ بَقِیَّهٍ یَنهَْوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فىِ الْأَرْضِ إِلَّا قَلِیلًا مِّمَّنْ أَنجَیْنَا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مَا أُتْرِفُواْ فِیهِ وَ کاَنُواْ مجُْرِمِین ( هود آیه ۱۱۶ ) چرا در میان مردمانی که پیش از شما بودند – جز اندکی که از آن میان نجاتشان دادیم – خردمندانی نبودند تا مردمان را از تبهکاری در زمین باز دارند ؟ ستمگران از پی آسودگی و لذّات دنیوی رفتند و گنهکار بودند.
حدیث
- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ تَبارَکَ و تَعالى لَیُبغِضُ المُؤمِنَ الضَّعیفَ الّذی لا زَبْرَ لَهُ ، و قالَ : هُوَ الّذی لا یَنهى عَنِ المُنکَرِ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند تبارک و تعالى مؤمن ضعیفى را که هیبت و صلابت ندارد دشمن مى دارد. آن حضرت فرمود: او کسى است که نهى از منکر نمى کند. معانی الأخبار : ۳۴۴/۱.
- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : لا یَنبَغی لِنَفسٍ مُؤمِنَهٍ تَرى مَن یَعصی اللّه َ فلا تُنکِرُ عَلَیهِ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هیچ انسان مؤمنى را نشاید، که ببیند کسى نافرمانى خدا مى کند و بر او خرده نگیرد. کنز العمّال : ۵۶۱۴.
- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : جاءَنی جَبرَئیلُ فقالَ لی : یا أحمدُ ، الإسلام عَشرَهُ أسهُمٍ … الثامِنَهُ : النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ ، و هِیَ الحُجَّهُ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : جبرئیل نزد من آمد و گفت: اى احمد! اسلام ده بخش است… هشتمین بخش آن نهى از منکر است و آن [براى اتمام] حجّت مى باشد. علل الشرائع : ۲۴۹/۵.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : ظَهَرَ الفَسادُ فلا مُنکِرٌ مُغیِّرٌ ، و لا زاجِرٌ مُزدَجِرٌ . .امام على علیه السلام : فساد و تباهى آشکار گشته، اما نه کسى پیدا مى شود که اعتراض کند و در صدد تغییرش بر آید و نه کسى که نهى کند و مردم را از آن باز دارد. نهج البلاغه : الخطبه ۱۲۹.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : فَرَضَ اللّه ُ … النَّهیَ عَنِ المُنکَرِ رَدْعا لِلسُّـفَهاءِ . امام على علیه السلام :خداوند… نهى از منکر را براى باز داشتن سبک سران [از زشت کارى ]واجب فرمود. نهج البلاغه : الحکمه ۲۵۲.
- الإمامُ علیٌّ علیه السلام : و مَن نَهى عَنِ المُنکَرِ أرغَمَ اُنوفَ الکافِرینَ (المُنافِقینَ) . امام على علیه السلام :و هر که نهى از منکر کند، بینى کافران (منافقان) را به خاک مالد. نهج البلاغه : الحکمه ۳۱.
- الإمامُ الحسینُ علیه السلام : کانَ یُقالُ : لا تَحِلُّ لِعَینٍ مُؤمِنَهٍ تَرَى اللّه َ یُعصى فتَطرِفُ حتّى یُغَیِّرَهُ . امام حسین علیه السلام : گفته مى شد: بر هیچ چشمِِ مؤمنِ به خدا روا نیست که ببیند خدا نافرمانى مى شود و خود را فرو بندد مگر آن وضع را تغییر دهد. تنبیه الخواطر : ۲/۱۷۹.
- الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : قالَ النَّبیُّ صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ لَیُبْغِضُ المُؤْمِنَ الضَّعیفَ الّذی لا دِینَ لَهُ ، فقیلَ لَهُ : و ما المُؤْمِنُ الّذی لا دِینَ لَهُ ؟ قالَ : الّذی لا یَنهى عَنِ المُنکَرِ . .امام صادق علیه السلام : پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود : خداوند عزّ و جلّ از مؤمن ضعیفى که دین ندارد نفرت دارد. عرض شد: مؤمنى که دین ندارد کیست؟ فرمود: کسى که نهى از منکر نمى کند. الکافی : ۵/۵۹/۱۵.
- الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : إذا رَأى المُنکَرَ فلَم یُنکِرْهُ و هُوَ یَقدِرُ (یَقوى) عَلَیهِ فقَد أحَبَّ أن یُعصَى اللّه ُ ، و مَن أحَبَّ أن یُعصَى اللّه ُ فقَد بارَزَ اللّه َ بِالعَداوَهِ . امام صادق علیه السلام : هر گاه [کسى] منکر را ببیند و بتواند اعتراض کند و نکند، در واقع دوست داشته است که خدا نافرمانى شود، و هر که دوست داشته باشد خدا نافرمانى شود، به دشمنى با خدا برخاسته است. تفسیر العیّاشی : ۱/۳۶۰/۲۵.
- الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : ( ـ لِقَومٍ مِن أصحابِهِ ـ ) : إنَّهُ قَد حَقَّ لی أن آخُذَ البَریءَ مِنکُم بِالسَّقیمِ ، و کَیفَ لا یحِقُّ لی ذلکَ و أنتُم یَبلُغُکُم عَنِ الرَّجُلِ مِنکُمُ القَبیحُ و لا تُنکِرونَ عَلَیهِ و لا تَهجُرونَهُ و لا تُؤذونَهُ حتّى یَترُکَهُ ؟ ! امام صادق علیه السلام ( ـ خطاب به گروهى از اصحاب خود ـ ) فرمود : من حقّ دارم بى گناه شما را به سبب گنه کارتان مؤاخذه کنم. چرا حق نداشته باشم، در حالى که وقتى شما از کار زشتِ فردى از افراد خود خبردار مى شوید به او اعتراض نمى کنید و با وى قهر نمى کنید و اذیّتش نمى کنید تا از کار زشت خود دست بردارد. تهذیب الأحکام: ۶/۱۸۱/۳۷۵ .
http://www.ahadith.ir/fa/ahadith/ahadith-mozooei/69-a-amrebemaroof/206-1390-08-27-16-43-52.html
